فضای کریپتوکارنسی به طور مرتب شاهد پروژه‌های جدیدی است که به دنبال جذب سرمایه هستند. اغلب این پروژه‌ها، توکن‌های خود را در طول رویدادهایی مانند تامین مالی جمعی یا عرضه سکه ارائه میدهند. با این حال، با گذشت زمان، ارزش توکن‌های ارائه‌شده به واسطه عوامل مختلفی از جمله عرضه و تقاضا تغییر می‌کند. برای تثبیت ارزش این توکن‌ها، وستینگ پدید آمده است.
اما دوره قفل شدگی یا وستینگ چیست؟ وستینگ به فرآیندی اشاره دارد که طی آن توکن‌های ارز دیجیتال در یک زمان‌بندی از پیش تعیین‌شده منتشر می‌شوند، نه اینکه به یکباره در دسترس قرار گیرند. این مکانیسم معمولاً برای همسو کردن منافع اعضای تیم، سرمایه‌گذاران و سایر ذینفعان مورداستفاده قرار می‌گیرد. در این مطلب از سایت سیبنال به بررسی دقیق‌تر این فرایند و اهمیت آن در فضای ارز دیجیتال خواهیم پرداخت.
دوره قفل شدگی یا وستینگ (Vesting) چیست؟
وستینگ یا دوره قفل شدگی در ارزهای دیجیتال، به معنای کنار گذاشتن بخشی از توکن‌های مورد نظر و عرضه آن‌ها به بازار در زمانی است که پروژه شرایط از پیش تعیین‌شده را برآورده کند. دوره‌ای که در طی آن این توکن‌ها قفل می‌شوند، وستینگ یا دوره قفل شدگی در ارزهای دیجیتال نامیده می‌شود.
وستینگ در راه‌اندازی یک پروژه رمزارزی، به خصوص پروژه‌ای که انگیزه موفقیت دارد، بسیار مهم است. چرا که به کنترل زمان‌بندی آزادسازی توکن‌ها و در نتیجه ممانعت از نوسانات شدید قیمت کمک می‌کند. این مرحله هم سرمایه‌گذاران و هم تیم توسعه یک پروژه کریپتو را درگیر می‌کند.
در طول وستینگ سرمایه‌گذاران مجاز به انجام هیچ‌گونه معامله‌ای با این توکن‌ها نیستند. هدف از دوره قفل شدگی یا وستینگ (Vesting) چیست و چه اهمیتی دارد؟ این فرآیند قرار است موجب کاهش دستکاری بازار و جلوگیری از فروش سریع توکن ها (دامپینگ توکن)، تشویق به تعهد بلندمدت و در نتیجه بهبود پایداری یک پروژه گردد. بسیار خوب، اما وقتی این توکن‌ها از حالت وستینگ خارج شوند، چه اتفاقی می‌افتد؟ آن‌ها معمولاً به عنوان پاداش یا هدیه وفاداری به سرمایه‌گذاران اولیه در یک پروژه داده می‌شوند.
نحوه عملکرد وستینگ در ارز دیجیتال
وستینگ ارز دیجیتال در عملیات خود، به استفاده از قراردادهای هوشمند متکی است. این قراردادهای هوشمند توکن‌ها را تا زمانی که پروژه در شرایط یا زمان از پیش تعریف‌شده قرار بگیرند، نگه می‌دارد. این شرایط توسط بنیانگذاران پروژه تعیین می‌شود.
شرایط آزادسازی توکن‌ها می‌تواند بر اساس عوامل مختلفی مانند اتمام مدت زمان پروژه یا دیگر شرایط خاص باشد. به عنوان مثال، زمانی که پروژه به نقطه عطف خاصی می‌رسد، می‌توان شرطی را برای بازگشایی درصد معینی از توکن‌ها تنظیم کرد، مانند ایجاد درآمد ۱۰۰۰۰ دلاری پس از یک ماه. یکی دیگر از شرایط می‌تواند به اتمام یک مرحله خاص مرتبط باشد، مانند باز کردن درصدی از توکن‌ها پس از اتمام مرحله توکنومیکس، که مرحله دوم پروژه است. این فریم‌های زمانی مشخص به عنوان دوره قفل یک توکن یا دوره وستینگ نامیده می‌شوند و ممکن است از شش ماه تا چندین سال متغیر باشد.
بیشتر بخوانید: آزادسازی توکن (Token Unlocks) چیست؟
حالت‌های آزادسازی توکن‌ها در وستینگ ارزهای دیجیتال
در هنگام وستینگ ارز دیجیتال، توکن ها به صورت مرحله‌‌ای آزاد می‌شوند. بسته به شرایط پروژه، برنامه زمانی وستینگ توکن‌ها را می‌توان به سه نوع اصلی خطی (linear)، کلیف (Cliff) و تدریجی (graded) تقسیم کرد:
وستینگ خطی
در این حالت توکن‌ها از نظر مقدار و زمان به صورت خطی آزاد می‌شوند. یعنی تعداد توکن‌ها و دوره‌های انتشار آن‌ها منظم است. به عنوان مثال، 15 درصد از توکن‌ها هر 7 ماه یکبار آزاد می‌شوند.
وستینگ تدریجی
در این حالت مقادیر مختلفی از توکن‌های اختصاص داده شده در فواصل زمانی مختلف آزاد می‌شوند. این برنامه زمانی سفارشی‌شده با اولویت‌های خاص پروژه هماهنگ است. به عنوان مثال، ممکن است شامل انتشار 15 درصد از توکن‌ها پس از 6 ماه، 15 درصد اضافی پس از 3 ماه دیگر و 6 درصد باقی مانده پس از ماه هشتم باشد.
وستینگ کلیف
کلیف پیچیده‌ترین ساختار وستینگ است که شروع برنامه وستینگ را بر اساس توانایی سرمایه‌گذار در حفظ نقدینگی در پروژه برای مدت زمان مشخص، تعیین می‌کند. پس از اتمام این دوره، فرآیند وستینگ با استفاده از رویکرد وستینگ خطی یا تدریجی ادامه می‌یابد.
طرف‌های درگیر در برنامه وستینگ ارز دیجیتال کدامند؟
در وستینگ ارز دیجیتال ما سه طرف کلیدی داریم: شرکت سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذار و وستی.
شرکت سرمایه‌گذاری: شرکت وستینگ یک برنامه وستینگ ایجاد و قوانین و مقرراتی را برای آن تعیین می‌کند. شرکت برای اطمینان از انجام تعهدات و کسب پاداش توسط شخص مشمول، برنامه‌ای تدوین می‌کند.
سرمایه‌گذار: سرمایه‌گذار فرد یا گروهی است که به سرمایه‌گذاری بر روی یک پروژه خاص و توکن ارائه‌شده آن علاقه‌مند است. سرمایه‌گذاران همچنین می‌توانند بودجه‌های اضافی برای پروژه و پشتیبانی آن در سطوح مختلف فراهم کنند.
وستی (vestee): وستی به فرد یا گروهی گفته می‌شود که پاداش (توکن) دریافت می‌کند. بسیاری از صاحبان پروژه برای ترغیب اعضا به همکاری بلندمدت، به آن‌ها توکن‌‌هایی با دوره وستینگ میدهند. وستی مسئول انجام تعهدات ناشی از قرارداد وستینگ است. آن‌ها باید متعهد به رعایت کلیه قوانین و مقررات تعیین‌شده توسط شرکت وستینگ باشند.
دلیل اهمیت دوره قفل شدگی یا وستینگ در ارز دیجیتال چیست؟
بازار ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات شدید، شبیه به بازارهای دیگر نیست. افزایش قیمت‌های بسیار زیاد ناشی از سر و صدای پروژه‌های جدید یکی از دلایل است که اغلب پس از عرضه اولیه توکن (ICO) یا پیشنهاد اولیه (IDO) رخ می‌دهد. توکن در طی عرضه اولیه از طریق یک بازار نقدینگی غیرمتمرکز یا یک دوره تامین مالی جمعی توزیع می‌شود، زیرا صاحبان پروژه یا سرمایه‌گذاران اولیه، توکن‌های خود را به محض در دسترس بودن در بازار می‌فروشند. در نتیجه عرضه مازاد توکن می‌تواند باعث کاهش شدید قیمت شود.
وستینگ توکن با کنترل عرضه توکن‌های موجود در بازار، مستقیماً بر عرضه توکن در گردش تأثیر می‌گذارد. توکن‌های وست شده معمولاً فوراً در دسترس معامله‌گران قرار نمی‌گیرند. کاهش توکن‌های در گردش در طول دوره وستینگ، شاخص‌هایی مثل سرمایه بازار و نقدینگی موجود را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
توکن‌ها زمانی که بر اساس زمان‌بندی‌ها یا شرایط از پیش تعیین‌شده به تدریج باز شوند، وارد منبع در گردش می‌شوند. پس وستینگ ارز دیجیتال بر پویایی بازار، احساسات سرمایه‌گذار و تعادل عرضه و تقاضا در اکوسیستم ارز دیجیتال تأثیر می‌گذارد.
مزایا و معایب دوره قفل شدگی یا وستینگ چیست؟
وستینگ یا قفل شدگی ارز دیجیتال نیز همچون دیگر فرایندهای این حوزه دارای مزایا و معایب خاص خود از که در جدول زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است:
محدودیت‌های دوره قفل شدگی (Vesting)
دوره‌های وستینگ ارز دیجیتال برای کاربران نیز با محدودیت‌ها و چالش‌هایی همراه است که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
- عدم امکان دسترسی سریع به توکن‌ها
- ریسک نوسانات بازار
- کاهش انعطاف‌پذیری مالی
- پیچیدگی‌های فنی و قانونی
- لزوم تعهدات بلندمدت برای کاربران
- محدودیت اجرای دیگر استراتژی‌های سرمایه‌گذاری
کلام آخر
وستینگ ارز دیجیتال یک استراتژی اساسی در فضای بلاکچین و همسو با منافع همه طرف‌های درگیر اعم از بنیانگذاران و اعضای تیم گرفته تا سرمایه‌گذاران و حامیان جامعه است. اجرای برنامه‌های وستینگ موفق می‌تواند موجب افزایش ارزش توکن، ایجاد اعتماد و انگیزه و تقویت تعهد بلندمدت گردد که همگی برای دستیابی به رشد پایدار بسیار مهم هستند. ساختارهای وستینگ مختلفی وجود دارد که هر کدام برای برآوردن نیازها و اهداف پروژه‌های مختلف طراحی شده‌اند و یک استراتژی وستینگ صحیح می‌تواند تاثیر زیادی بر موفقیت پروژه داشته باشد. امیدواریم این مطلب از سایت سیبنال توانسته باشد اطلاعات کاملی راجع به سوال دوره قفل شدگی یا وستینگ چیست؟ به شما ارائه داده باشد.