رول آپ(roll up) چیست؟ معرفی و بررسی انواع رول آپ ها در بلاکچین

رول آپ (Rollup) وظیفه جمع آوری دسته های مختلفی از تراکنش های موجود در شبکه را دارد. کاربرد رول آپ ها جمع آوری کردن دیتا و تبدیل به یک داده واحد خاص است. به این ترتیب پردازش در کمترین زمان ممکن صورت می گیرد.

رول آپ (Rollup)

رول آپ (Rollup) چیست و چطور کار می کند؟

یک سری تراکنش ها روی زنجیره اصلی وجود دارند که توسط Rollups خارج شده و به بیرون از زنجیره هدایت خواهند شد. پس از اینکه دسته مشخصی از تراکنش ها پردازش شدند برای تایید نهایی وارد فاز لایه اول می شوند. معمولاً حجم تراکنش ها بالا است به این ترتیب وجود تعداد بالای کاربران غیر متمرکز در بلاکچین، سبب می شود فضای هر بلاک محدود باشد. این پروسه سبب می شود تا پردازش و همینطور تایید نهایی تراکنش ها بسیار زمانبر باشد. رول آپ (Rollup) به راحتی می تواند تراکنش ها را فشرده سازی نماید و حجم بار شبکه اتریوم نیز کمتر شده و مقیاس پذیری به بهترین شکل صورت می گیرد. 

رول آپ (Rollup) کمک می کند تا هزینه کارمزد و همینطور هزینه فرصت کاهش یابد. به زبانی ساده تر، تنها داده هایی که شامل تراکنش هستند پردازش می شوند. به طور کلی دو دسته اصلی برای رول آپ ها (Rollups) در نظر گرفته می شود. رول آپ های خوش بین یا Optimistic و رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups. البته این ترجمه تحت الفظ بوده و شاید در عمل شرایط متفاوت به نظر برسد.

1- رول آپ های خوش بین یا Optimistic

رول آپ های خوش بین یا Optimistic پروتکل های لایه 2 اتریوم هستند که برای افزایش توان عملیاتی اتریوم طراحی شده اند. آنها با گرفتن محاسبات و ذخیره سازی حالت خارج از بلاکچین و پردازش تراکنش ها به صورت دسته ای، بار محاسباتی روی شبکه اصلی اتریوم را کاهش می دهند. رول آپ های خوش بین یا Optimistic یا خوش بین، فرض را بر این می گذارند که داده معتبر هستند. یعنی نسبت به همه داده های جمع آوری شده خوشبین هستند. در این حالت فرض بر این است که فردی اقدام به جعل تراکنش های بلاک نمی کند. هدف اصلی در این ساختار گسترش مقیاس پذیری بوده و روند تراکنش ها را سریعتر می کند. دقت کنید که وقتی صحبت از اعتبار تراکنش ها است نباید این تصور ایجاد شود که همه پذیرش ها به شکل کورکورانه صورت می گیرد. حال سوال این است که در صورت معتبر شناختن همه تراکنش ها، تشخیص تراکنش های جعلی به چه شکل انجام می شود؟

زنجیره اصلی بلاکچین وظیفه تایید نهایی تراکنش ها را دارد. این ترتیب در هر تراکنش پس از ورود به شبکه اتریوم از نظر اصل و یا جعلی بودن داده ها بررسی می شود. در صورت جعلی بودن تراکنش، تراکنش باطل خواهد شد.

این نوع از رول آپ (Rollup) از یک مکانیزم رویکرد اثبات تقلب استفاده می کند تا بتواند تراکنش های نامعتبر را شناسایی کند. اگر تقلب ثابت شود، تراکش باطل خواهد شد و به صورت مجدد اجرا می شود و وضعیت رول آپ (Rollup) آپدیت خواهد شد. اگر تمام تراکنش های انجام شده بدون اثبات تقلب صورت بگیرند، داده های تراکنش با موفقیت به شبکه اصلی اتریوم اضافه خواهند شد.

رول آپ های خوش بین یا Optimistic چیست؟

2- رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups

در این سیستم به کاربر اجازه داده می شود بدون ارائه اطلاعات اضافی یک داده یا موضوع را از نظر ریاضی به ثبت برساند. دقت کنید در این روش نباید این تصور وجود داشته باشد که هر چیزی در بلاکچین بدون مدرک تایید می شود. یعنی هدف ناامنی شبکه نیست. هدف اصلی سرعت بخشی به پردازش فعالیت های شبکه خواهد بود.

رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups معمولاً خارج از زنجیره اصلی فعالیت می کنند و بدون نیاز به اطلاعات اضافی، یک سری محاسبات خاص انجام می دهند. این پروسه سبب می شود تا پردازش تراکنش ها به درستی صورت بگیرد و تأیید و اعتبارسنجی آن در شبکه اصلی انجام شود. رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups این امکان را دارند که هزاران تراکنش را در یک دسته جمع آوری نمایند و در نهایت همه تراکنش ها در پروتکل های لایه دوم اجرا می شوند.

رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups چیست؟

تفاوت رول آپ خوشبین و رول آپ دانش صفر در چیست؟

بین رول آپ های خوش بین یا Optimistic و رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups در 5 پارامتر زیر تفاوت عملکرد وجود دارد:

✅ امنیت

✅ هزینه

✅ نهایی سازی تراکنش

✅ حریم خصوصی

✅ بهره وری سرمایه

در کاربرد رول آپ های دانش صفر Zero-Knowledge Rollups مشخص شد که برای پردازش هر تراکنش نیاز به اطلاعات کمی است و این یعنی سطح امنیت بالایی فراهم می شود که نشان از برتر بودن این روش به نسبت رول آپ های خوش بین یا Optimistic است. مهمترین مزایای رول آپ دانش صفر نهایی سازی سریع تر در مقایسه با رول آپ های خوش بین یا Optimistic است. اما دقت کنید که در این روش نیاز به سخت افزارهایی است که می توانند تعداد شرکت کنندگان را کاهش دهند. در این روش نیازی به اعتبارسنجی زنجیره وجود ندارد به طوری که دارایی ها در برداشت دوم سریع تر برداشت می شوند. 

سوالات متداولی که شما پرسیده اید… 

رول آپ (Rollup) چیست؟

✅ رول آپ یک راه حل مقیاس پذیر لایه 2 است که توان انجام تراکنش های شبکه اتریوم را بدون در خطر انداختن امنیت آن افزایش میدهد.

کاربرد رول آپ در چیست؟

✅ از رول آپ (Rollup) جهت محاسبه چندین سطح از مجموعات فرعی در یک گروه مشخص از ابعاد استفاده میشود

برترین ارزهای دیجیتالی که بر اساس رول آپ کار می کنند کدامند؟

✅ ارز های دیجیتال Immutable X (IMX) - Mina Protocol (MINA) - Aleph Zero (AZERO) - Loopring (LRC) - ZKSpace (ZKS) - Mute (MUTE) - Telos (TLOS)